Πυρηνικό Πρόγραμμα του Ιράν: Οι Επιπτώσεις από τις Ισραηλινές Επιθέσεις
Οι πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις στο Ιράν έχουν στο επίκεντρό τους έναν εξαιρετικά επίφοβο στόχο: την εξάλειψη του αμφιλεγόμενου πυρηνικού προγράμματος της χώρας. Οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις (IDF) έχουν εστιάσει τις ενέργειές τους σε τρεις καίριες εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου: Νατάνζ, Ισφαχάν και Φορντό, καθώς και σε σημαντικούς Ιρανούς επιστήμονες που συμμετέχουν στην πυρηνική έρευνα και ανάπτυξη.
Το εύρος των ζημιών που προκλήθηκαν από αυτές τις επιθέσεις αρχίζει να αποκαλύπτεται μέσω δορυφορικών εικόνων, με ειδικούς να καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι επιθέσεις έχουν σημαντικό αντίκτυπο σε τουλάχιστον δύο από τις εν λόγω εγκαταστάσεις. Ωστόσο, πολλά στοιχεία παραμένουν ασαφή, καθώς οι πιο ευάλωτες δομές του Ιρανικού πυρηνικού προγράμματος είναι κρυμμένες κάτω από το έδαφος. Οι Ισραηλινοί και οι Ιρανοί κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχει διατυπώσει αντικρουόμενες δηλώσεις σχετικά με την έκταση των ζημιών: ενώ οι Ισραηλινοί υποστηρίζουν ότι οι επιθέσεις προκάλεσαν «σημαντική» βλάβη, οι Ιρανοί κάνουν λόγο για περιορισμένες επιπτώσεις.
Ο Αλί Βαέζ, διευθυντής του Προγράμματος για το Ιράν της δεξαμενής σκέψης International Crisis Group, τονίζει ότι «η αλυσίδα πυρηνικής παραγωγής και εφοδιασμού έχει διαταραχθεί» και υπογραμμίζει τη σημασία κάθε στοχευμένης εγκατάστασης στην πολύπλοκη διαδικασία κατασκευής ενός πυρηνικού όπλου. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι «αυτή η αλυσίδα μπορεί να αποκατασταθεί μέσα σε λίγους μήνες», δεδομένου ότι το Ιράν διαθέτει την απαραίτητη τεχνογνωσία και τα υλικά.
Επιπτώσεις στους Στόχους
Οι αρχικές εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι επιθέσεις στο Νατάνζ υπήρξαν ιδιαίτερα αποτελεσματικές. Πέρα από τις επιφανειακές ζημιές, οι επιθέσεις προκάλεσαν διακοπή της ηλεκτρικής ενέργειας στα υπόγεια επίπεδα, όπου βρίσκονται οι φυγοκεντρητές για τον εμπλουτισμό ουρανίου. Οι βομβαρδισμοί φαίνεται ότι κατέστρεψαν το υπέργειο τμήμα του εργοστασίου επιρρίπτοντας σοβαρές ζημιές, και δορυφορικές εικόνες καταδεικνύουν τουλάχιστον δύο κτίρια να έχουν υποστεί ζημιές. Παράλληλα, η ηλεκτρική υποδομή στο Νατάνζ, συμπεριλαμβανομένων της κύριας παροχής ηλεκτρικού ρεύματος και των γεννητριών έκτακτης ανάγκης, καταστράφηκε, γεγονός που επηρεάζει τη λειτουργία των υπόγειων τμημάτων.
Οι φυγοκεντρητές ενδέχεται να έχουν υποστεί βλάβες λόγω της διακοπής ρεύματος, με τον Βαέζ να δηλώνει ότι «αν απενεργοποιηθούν ξαφνικά, μερικοί από αυτούς μπορεί να εκραγούν ή να υποστούν ανεπανόρθωτη ζημιά». Μέχρι στιγμής, δεν έχουν παρατηρηθεί επιπτώσεις από διαρροές ραδιενέργειας, καθώς τα επίπεδα ραδιενέργειας στους χώρους του Νατάνζ παραμένουν κανονικά.
Η Ικανότητα του Ιράν στο Ισφαχάν
Η εγκατάσταση του Ισφαχάν, ένα από τα κέντρα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, κατασκευάστηκε με τη βοήθεια της Κίνας και λειτουργεί από το 1984. Εκεί εργάζονται περίπου 3.000 επιστήμονες. Αν και οι ζημιές από τις επιθέσεις είναι πιο δύσκολο να εκτιμηθούν, εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA) αναφέρουν ότι τέσσερα κρίσιμα κτίρια της εγκατάστασης υπέστησαν ζημιές. Από την άλλη, αξιωματούχοι του Ιράν υπογραμμίζουν ότι οι ζημιές ήταν περιορισμένες, κάνοντας λόγο μόνο για μια καμένη σκεπή.
Δύσκολος Στόχος: Η Εγκατάσταση στο Φορντό
Η εγκατάσταση στο Φορντό είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη και πολύ καλά προστατευμένη δομή, καμουφλαρισμένη κάτω από βουνά κοντά στην ιερή πόλη Κομ. Παρά τις ιρακινές επιθέσεις, οι πληροφορίες δείχνουν ότι δεν υπήρξαν σημαντικές ζημιές κατά την διάρκεια των Ισραηλινών επιθέσεων, όπως φαίνεται και από δορυφορικές εικόνες. Ο ΙΑΕΑ επιβεβαίωσε ότι το Φορντό έχει σωματίδια ουρανίου εμπλουτισμένα σε καθαρότητα 83,7%, πλησιάζοντας στα επίπεδα που απαιτούνται για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Ο Τζέιμς Άκτον, συνδιευθυντής του Προγράμματος Πυρηνικής Πολιτικής στο Carnegie Endowment for International Peace, σημειώνει ότι εάν το Φορντό παραμείνει λειτουργικό, «οι ισραηλινές επιθέσεις ενδέχεται να επιβραδύνουν ελάχιστα την πορεία του Ιράν προς την κατασκευή της βόμβας». Οι επιθέσεις κατέστρεψαν την είσοδο των εγκαταστάσεων, αλλά είναι αμφίβολο αν οι IDF θα μπορούσαν ποτέ να καταστρέψουν τις μεγάλες υπογειες εγκαταστάσεις του Φορντό.